Verzuimrisico's: iedere generatie zijn eigen uitdaging

Wat zijn de belangrijkste risico’s van verzuim? Dat verschilt per leeftijdscategorie. Zo heeft het verzuim bij jonge werknemers relatief vaak een mentale oorzaak. Terwijl 55-plussers zich vaker ziekmelden vanwege fysieke klachten. Elke generatie kent haar eigen uitdagingen. Is jouw preventiebeleid daar al op ingericht? In dit artikel vertellen we wat je als werkgever kunt doen om het verzuim per generatie te verminderen.

Loop een willekeurig bedrijf binnen en de kans is groot dat je werknemers van meerdere generaties hun werk ziet doen. Van digitaal vaardige twintigers aan het begin van hun carrière tot fitte vijftigers. Hoe divers is jouw werknemersbestand? En hoe ga jij als werkgever om met de verschillende wensen en uitdagingen per generatie? We zoomen dieper in op vier leeftijdscategorieën.

1. Young professionals (25-34 jaar): vooral psychisch verzuim

Deze groep werknemers is net gestart op de arbeidsmarkt en zit vol ambitie. Maar ze hechten ook veel waarde aan persoonlijke ontwikkeling. Daarnaast zijn ze digitaal vaardig, staan ze altijd ‘aan’ en zijn de grenzen tussen werk en privé vaak vervaagd.

Psychisch verzuim voorkomen begint met het herkennen van signalen.

Oorzaken van verzuim

• De gedrevenheid van deze groep heeft een keerzijde, want daarmee leggen young professionals zichzelf ook extra mentale druk op. Ze ervaren stress door prestatiedruk, financiële onzekerheid en soms ook al mantelzorg. Dit blijkt uit de Nationale Arbeidsomstandigheden Enquête (NEA) van het CBS en TNO uit 2023. En dit leidt regelmatig tot verzuim vanwege psychische klachten, zoals overspannenheid of burn-out. In 2023 was dit, na griep of verkoudheid, voor 7,1% van de werknemers van 25 tot 34 jaar de belangrijkste verzuimoorzaak.
• Daartegenover staan weinig ziekmeldingen door fysieke klachten aan het bewegingsapparaat. Volgens de NEA meldde slechts 2,3% van de jonge werknemers zich in 2023 ziek met rugklachten. En 1,4% met klachten aan nek, schouders, armen, polsen en/of handen.

Zo verminder je psychisch verzuim als werkgever:

• Psychisch verzuim verlagen begint met het herkennen van stresssignalen bij je (jonge) werknemer. Zoals vermoeidheid, minder goed functioneren of een gedragsverandering. Valt je dat op? Kom dan in actie. Ga het gesprek aan, en vraag of er misschien iets aan de hand is.
• Een andere manier om psychisch verzuim te verminderen, is werkplezier en -geluk stimuleren. Als werknemers het naar hun zin hebben, presteren ze beter en kunnen ze meer aan.
• Daarnaast het is verstandig te zorgen voor een gezonde werkdruk. Wanneer de werkdruk te hoog is? Als de eisen die jij aan het werk stelt niet in balans zijn met wat de werknemer aankan. Let daar dus goed op. Vraag aan je werknemer of de opdracht haalbaar is. En doe vervolgens wat met het antwoord dat je krijgt.
• Uit meerdere onderzoeken blijkt verder dat empathisch leiderschap bij (jonge) werknemers energie oplevert. Investeren in één-op-één-contact is hierbij erg belangrijk. Daardoor voelen jonge werknemers zich gezien, gehoord en serieus genomen. Er ontstaat zo een veilige werkomgeving die uitnodigt om (mentale) problemen eerder aan te kaarten.
• Bied daarnaast ondersteuning om de balans te bewaren tussen werk en privé. Bijvoorbeeld met een cursus timemanagement. Of stimuleer het uitschakelen van de (werk)telefoon in de vrije tijd. En geef daarbij het goede voorbeeld. Ook dat draagt bij aan het voorkomen of verminderen van psychisch verzuim.

Investeer tijd in één-op-één-contact met jonge werknemers.

2. Pre-Midlifers (35-44 jaar): levensloopstress

De werknemers uit deze generatie zijn al verder in hun carrière. Ze hebben waarschijnlijk al promotie gemaakt of functiewisselingen gehad. Veel van hen zitten in het ‘spitsuur’ van hun leven met jonge kinderen en toenemende (financiële) verantwoordelijkheden.

Oorzaken van verzuim

• Ook voor deze leeftijdsgroep zijn psychische klachten, zoals overspannenheid en burn-out, belangrijke oorzaken van verzuim. Met 6,7% vormen mentale klachten de belangrijkste verzuimoorzaak – weer na griep of verkoudheid. Levensloopstress is een mogelijke verklaring voor dit hoge percentage mentaal verzuim. Dit is stress en spanning die ontstaat door belangrijke levensgebeurtenissen. Denk aan ziekte of overlijden van dierbaren, een scheiding, verhuizing, ontslag, zwangerschap of problemen in de opvoeding van kinderen. Financiële zorgen kunnen deze stress dan nog eens versterken.

Zo help je als werkgever bij levensloopstress:

• Voor werknemers met levensloopstress kan het lastig zijn om te bepalen waar de prioriteiten liggen. Of om ‘nee’ te zeggen. Investeer daarom in cursussen en coaching op het gebied van timemanagement, mindfulness en assertiviteit. Wat ook kan helpen: je werknemer de mogelijkheid bieden tijdelijk minder uren te werken. Of de werkdag flexibeler in te delen.
• Spelen er financiële problemen bij je werknemer? Ook dan kun je support bieden. Plaats bijvoorbeeld op het intranet een berichtje: ‘Heb je geldzorgen? Weet dat we graag met je meedenken.’

3. Werknemers van middelbare leeftijd (45-54 jaar): de overgang en fysieke klachten

Voor deze generatie komt het leven in een rustiger vaarwater. De eventuele kinderen zijn al (bijna) het huis uit. En de plek in de organisatie is voor de meeste werknemers ondertussen ook helder.

• Of toch niet? Want met 5,8% is het psychisch verzuim nog steeds best hoog. Ook hier kan levensloopstress van invloed zijn.
• Daarnaast neemt onder deze groep werknemers verzuim met een fysieke oorzaak toe. Zo was het verzuim door klachten aan het bewegingsapparaat bij 45- tot 54-jarigen in 2023 bijna twee keer zo hoog als bij de groep 25-34 jaar. Rugklachten zijn bij 4,4% van hen de reden van verzuim; klachten aan nek, schouders, armen, polsen en/of handen bij 3,3%.
• Gemiddeld krijgen vrouwen rond hun vijftigste levensjaar te maken met de overgang. Sommigen hebben weinig klachten. Al blijkt uit onderzoek dat meer dan de helft van de werkende vrouwen beperkingen ervaart door de overgang. Veelvoorkomende klachten zijn opvliegers, slecht slapen, stemmingswisselingen en concentratieproblemen.

Zo help je als werkgever fysieke klachten voorkomen:

• Laat een arbodeskundige controleren of het bureaumeubilair goed is afgesteld. Al kun je daar natuurlijk niet vroeg genoeg mee beginnen. Daarnaast is het stimuleren van voldoende beweging tijdens werktijd geen overbodige luxe.
• Wil je extra ondersteuning bieden aan vrouwelijke werknemers in de overgang? Toon begrip voor hun klachten en creëer een veilige en open sfeer om erover te praten. Je betrokkenheid helpt. Vind je het lastig om hier als werkgever over in gesprek te gaan? Je arbodienst biedt vaak ondersteuning bij het bespreekbaar maken van overgangsklachten op de werkvloer.

De no-nonsense-mentaliteit van 55-plussers komt terug in de verzuimcijfers.

4. 55-plussers (55-75 jaar): langdurig(er) verzuim en hart- en vaatziekten

Wat de oudste generatie op de werkvloer typeert? Ze zijn praktisch, zelfredzaam en hebben een no-nonsense mentaliteit. Aan het begin van hun carrière was er veel werkloosheid. Maar inmiddels hebben ze het vaak goed voor elkaar. Ook hebben ze veel kennis en ervaring in huis.

Hun no-nonsense mentaliteit komt ook naar voren in de verzuimcijfers. Slechts 45% van de werknemers in deze leeftijdsgroep meldde zich in 2023 ziek. In de groep van 25-34 jaar deed 58,7% dat.

Oorzaken van verzuim

• Bij 55-plussers waren andere verzuimoorzaken dan weer opvallend. Rugklachten waren goed voor 5% van de ziekmeldingen. En het verzuim vanwege hart- en vaatziekten was voor 2,39% een verzuimreden.
• Het goede nieuws: het aandeel verzuim door psychische klachten is onder 55-plussers met 5,04% redelijk laag.

Wie beter naar de cijfers kijkt, ziet ook dat deze leeftijdsgroep langduriger verzuimt. Volgens de NEA 2023 ligt de verzuimduur bij 55-plussers gemiddeld op 18,6 dagen. Dat is negen dagen langer dan de groep 25-34 jaar (9,6 dagen).

Zo zorg je als werkgever dat oudere werknemers inzetbaar blijven:

Je wilt natuurlijk zolang mogelijk de kostbare kennis en ervaring van oudere werknemers benutten. Het is daarom van belang erop te letten dat de werkbelasting aansluit op wat de oudere werknemer aankan. Als het werk fysiek te zwaar wordt, kun je de werkinhoud aanpassen. Bijvoorbeeld met een ander takenpakket. Ook kun je hulpmiddelen inzetten die de fysieke belasting verminderen. Zo kun je mogelijk verzuim voorkomen.

Het belang van een goed vitaliteitsbeleid

Welke verzuimrisico’s ook spelen bij jouw werknemers, alles komt samen in je vitaliteitsbeleid. Hierin omschrijf je je korte- en langetermijndoelen op het gebied van verzuim en vitaliteit. Koppel daar vervolgens concrete acties en doelen aan. En houd daarbij rekening met de genoemde generatieverschillen. Meer weten over hoe je een goed vitaliteitsbeleid opzet? Lees dan deze uitgebreide checklist voor vitale werknemers.

Tips en artikelen over verzuim en preventie