Van de overgang tot ouderschap: zo ga je om met deze 11 minder bekende verzuimoorzaken

Een griepje, gebroken been of burn-out: dat dit kan leiden tot ziekteverzuim, is algemeen bekend. Maar er zijn ook verzuimoorzaken waar je minder snel aan denkt. Hoe vaak sta jij bijvoorbeeld stil bij de kans dat je werknemers slecht slapen? Of bij de mantelzorg die ze mogelijk verlenen? In dit artikel geven we tips om met elf minder bekende – maar wel belangrijke – verzuimoorzaken om te gaan.

Lang niet al het verzuim heeft een medische oorzaak. Je werknemers kunnen zich ook ziekmelden omdat er in hun privéleven iets speelt. Als werkgever sta je waarschijnlijk niet altijd stil bij de mogelijke oorzaken van zulk verzuim. Dat is ook niet vreemd, want op sommige verzuimoorzaken ligt nog een taboe. Daardoor is niet iedereen er open over. Denk aan een onvervulde kinderwens of financiële problemen.

Toch is het belangrijk deze mogelijke verzuimoorzaken te kennen. Zo kun je ze ook makkelijker herkennen. En je werknemers beter en gerichter helpen als ze daar behoefte aan hebben.

1. Rouw

Iedereen krijgt ermee te maken: het verlies van een dierbare. Het rouwproces dat daarbij hoort, kan een grote impact hebben op de inzet van je werknemer. Rouw maakt veel los: verdriet, woede, opluchting, vermoeidheid. Uit cijfers van ArboNed blijkt dat de gemiddelde verzuimduur bij rouw bij verlies van een partner of kind zo’n 219 dagen is.

Als werkgever is het belangrijk te beseffen dat iedereen anders omgaat met rouw. De een ziet werk als afleiding en wil zo snel mogelijk weer beginnen. De ander heeft langer de tijd nodig. Wees daarom flexibel en vraag je werknemer waar hij of zij zelf behoefte aan heeft. Blijf daarnaast betrokken bij je rouwende werknemer. Stuur een kaartje of appje, en informeer regelmatig hoe het gaat.

2. Mantelzorg

Eén op de vier Nederlanders combineert mantelzorg met een betaalde baan. De kans is dus groot dat jij ook mantelzorgers in je team hebt. Als werkende mantelzorgers te weinig tijd overhouden voor zichzelf, lopen ze het risico overbelast te raken. Daardoor kunnen ze ziek worden en langere tijd uitvallen.

Hoe je werknemers met mantelzorgtaken ondersteunt? Allereerst door mantelzorg bespreekbaar te maken. Daarnaast kun je bijvoorbeeld meedenken over manieren om werk en mantelzorg te combineren. In dit artikel vind je meer tips om werknemers met mantelzorgtaken te ondersteunen.

3. Scheiding of relatieproblemen

Bij een scheiding of relatiebreuk staat iemands hele leven op zijn kop. Er moet van alles geregeld worden, zoals een nieuw huis, financiële afspraken en de zorg voor eventuele kinderen. En dat terwijl er sprake is van bijvoorbeeld verdriet, boosheid en schuldgevoelens.

Als werkgever kun je je werknemer ondersteunen bij dit zware proces door professionele hulp te faciliteren. Maar je kunt ook samen een plan maken voor meer structuur in werk en privétijd. Neem de emoties van je werknemer serieus, maar probeer tegelijkertijd met een helikopterblik naar de situatie te blijven kijken.

4. Ouderschap

Veel jonge werkende ouders komen structureel tijd tekort. Kinderen wegbrengen, ophalen, boodschappen doen, koken, wassen. En die gebroken nachten helpen ook niet mee… Met zoveel ballen in de lucht, bestaat het risico dat werknemers steeds gestrester en vermoeider worden. En op den duur uitvallen.

Een van de belangrijkste tips voor jou als werkgever is dan ook: sta open voor flexibele werkuren. Afhankelijk van het werk, kunnen werknemers met jonge kinderen bijvoorbeeld wat eerder beginnen. En eerder stoppen, zodat ze de kinderen ook weer op tijd van de opvang kunnen halen.

Jonge ouders zijn vaker ziek.

Het ouderschap kan ook op andere manieren verzuim veroorzaken. Denk aan werknemers die thuisblijven omdat hun jonge kinderen ziek zijn en niet naar de opvang kunnen. Of aan kinderen die een virus meenemen van de opvang en hun ouders daarmee aansteken. Uit onderzoek van het CBS dat jonge ouders vaker ziek zijn dan ouders met oudere kinderen of mensen zonder kinderen.

Ook zorgen om kinderen kunnen een weerslag hebben op de fysieke en mentale conditie van je werknemers. Het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid geeft nog meer tips hoe je jonge ouders als werkgever kunt helpen.

5. Onvervulde kinderwens

Het is niet vanzelfsprekend dat iedereen die dat wil kinderen krijgt. Dat kan een hoop pijn veroorzaken. Zoals stress tijdens eventuele vruchtbaarheidstrajecten en verdriet wanneer die op niets uitlopen. Dit kan leiden tot psychische klachten, en zelfs tot verzuim.

Als werkgever is het belangrijk om je hiervan bewust te zijn. Doe niet zomaar aannames, vul niets in en houd – goedbedoelde – adviezen voor je. Luister in plaats daarvan naar je werknemer, als die zijn verhaal kwijt wil.

6. Financiële stress

Maar liefst 46% van de huishoudens heeft het afgelopen jaar (2023) één of meer betalingsproblemen gehad. Dat blijkt uit cijfers van het Nibud. Werknemers met financiële stress of schulden zijn minder productief en verzuimen vaker. In dit artikel geeft schuldenexpert Nadja Jungmann tips om verzuim door financiële stress te voorkomen.

7. Overgang

De overgang kan tot veel klachten leiden, zoals concentratieproblemen, migraine en depressiviteit. Bij meer dan de helft van de vrouwelijke werknemers in de overgang hebben de klachten invloed op hun werk. Als werkgever is het dus belangrijk overgangsklachten te herkennen en erkennen, zodat je verzuim kunt voorkomen. Gynaecoloog Manon Kerkhof geeft tips om je werknemers in de overgang te ondersteunen.

8. Menstruatie

Iedere vrouw ervaart haar menstruatie anders. De ene vrouw heeft nergens last van, de ander ervaart hevige buikkrampen, intense rugpijn of koorts. In 2023 vroeg het CBS werknemers wat de reden was dat ze de laatste keer verzuimden. Voor 5% van de vrouwelijke werknemers waren dat menstruatieklachten.

Slechts één op de vijf vrouwen die zich ziekmelden vanwege de menstruatie, geeft ongesteldheid als reden van afwezigheid. Dat gaan ze hun werkgever toch niet vertellen? Juist daarom is het belangrijk om wél te zorgen voor een open sfeer op de werkvloer. En is er een mogelijkheid tot thuiswerken? Ook dat kan vrouwen met menstruatieklachten veel verlichting geven.

9. Slecht slapen

Een korte nacht kan meteen invloed hebben op de stemming van je werknemers, hun geduld en concentratie. Op den duur leidt slecht slapen tot een lagere productiviteit, meer ongevallen en langdurig verzuim. Gelukkig kun je als werkgever helpen om de slaap van je werknemers te verbeteren. Slaapexpert Irma Leijten vertelt hoe je slechte slapers herkent en geeft tips om ze te ondersteunen.

10. Arbeidsconflict

Waar mensen werken, komen conflicten voor. Een klein meningsverschil is vaak niet zo erg, maar je wilt voorkomen dat het uit de hand loopt. En je werknemer zich zelfs ziekmeldt door de spanning. Als werkgever kun je dit voorkomen door bijvoorbeeld te zorgen voor duidelijke afspraken op de werkvloer. Lees wat je verder moet weten over arbeidsconflicten als verzuimoorzaak.

11. Grensoverschrijdend gedrag

Pesterijen, agressie, discriminatie, intimidatie en ongepaste seksuele opmerkingen op de werkvloer: het valt allemaal onder psychosociale arbeidsbelasting. Dit kan leiden tot stress, depressieve gevoelens en eenzaamheid. Met als gevolg: (langdurig) verzuim.

Als werkgever kan het lastig zijn ongewenst gedrag te herkennen. Niet alles is even zichtbaar. En wanneer is iets ‘gewoon een geintje’ en wanneer is het grensoverschrijdend gedrag? Maar je kunt wel letten op signalen, zoals een werknemer die zich ineens heel anders gedraagt. Ook is het belangrijk een klachtenprocedure te hebben en een vertrouwenspersoon aan te stellen.

Ga het gesprek aan

Voor alle verzuimoorzaken geldt: door op tijd in gesprek te gaan, voorkom je langdurig verzuim. Let wel op: je mag je werknemer niet alles vragen. Zo mag je niet direct vragen naar de aard en oorzaak van een ziekmelding. Wat je wel kunt doen? Informeren hoe het met je werknemer gaat, goed luisteren en doorvragen als je werknemer zelf zijn verhaal doet.

Tips en artikelen over verzuim en preventie