Erfenis zuiver aanvaarden
Bij zuiver aanvaarden krijg je niet alleen bezittingen, zoals geld, een huis of spullen. Je krijgt ook de eventuele schulden, zelfs als die hoger zijn dan de waarde van alle bezittingen. Dit wordt ook wel een negatieve nalatenschap genoemd. Je moet dan met je eigen geld de schulden afbetalen.
Erfenis beneficiair aanvaarden
Als je een erfenis beneficiair aanvaardt, ben je niet aansprakelijk als er schulden blijken te zijn. Je moet dan wel eerst alle schulden betalen vanuit de erfenis. Wat er daarna overblijft, wordt verdeeld onder de erfgenamen. Een erfenis beneficiair aanvaarden wordt ook wel aanvaarden onder het voorrecht van boedelbeschrijving genoemd.
Erfenis weigeren
Wil je een erfenis helemaal niet hebben? Dan kun je de erfenis weigeren. Dit wordt verwerpen genoemd. Je krijgt dan niets uit de nalatenschap en bent ook niet verantwoordelijk voor schulden.
Erfenis aanvaarden of verwerpen: zo regel je het
Je weet nu welke keuzemogelijkheden je hebt voor de erfenis. Dan is het zaak dit te regelen. We zetten de stappen voor erfenis aanvaarden of verwerpen voor je op een rij.
Stap 1. Doe niets met de erfenis tot je hebt besloten
Het is belangrijk dat je niets doet met de spullen en bezittingen van de overledene totdat je een keuze hebt gemaakt over de erfenis. Je kunt namelijk onbedoeld een erfenis zuiver aanvaarden als je je spullen van de overledene toe-eigent. Bijvoorbeeld als je waardevolle spullen mee naar huis neemt of geld van een rekening opneemt. Maar ook bij het betalen van openstaande rekeningen van de overledene. De wet gaat er dan vanuit dat je de erfenis zuiver aanvaardt. Je bent dan ook volgens de wet verplicht om eventuele schulden te betalen.
Je mag de begrafenis of crematie wel uit de erfenis betalen. Daarmee aanvaard je de erfenis niet automatisch zuiver.
Stap 2. Onderzoek de erfenis
Voordat je een goede keuze kan maken, wil je weten wat de erfenis inhoudt. Duik in de administratie van de overledene en maak een overzicht van alle bezittingen. Denk daarbij aan geld op betaalrekeningen, spaarrekeningen, een eigen woning, waardevolle spullen, een overlijdensrisicoverzekering en beleggingen.
Onderzoek eventuele schulden. Sommige schulden zijn duidelijk, zoals een hypotheek of een lening. Er kunnen ook minder vanzelfsprekende schulden zijn. Denk aan een te veel ontvangen AOW, een vooruitbetaald persoonsgebonden budget of een vordering van het kindsdeel. Je hebt als erfgenaam een onderzoeksplicht om te voorkomen dat je verborgen schulden aanvaardt.
Heb je een duidelijk overzicht van de bezittingen en schulden? Dan kun je een goed doordacht besluit nemen over wat je met de erfenis wilt doen.
Stap 3. Keuze doorgeven
Heb je een keuze gemaakt? Afhankelijk van of je kiest voor zuiver aanvaarden, beneficiair aanvaarden of verwerpen, moet je andere zaken regelen.
Zuiver aanvaarden
Wil je de erfenis zuiver aanvaarden? Dan kun je dit doorgeven aan de griffie van de rechtbank. Dat doe je met het formulier Verklaring Nalatenschap. Stuur dit formulier naar de rechtbank die hoort bij de laatste woonplaats van de overledene. Samen met een kopie van de overlijdensakte en een kopie van je eigen legitimatiebewijs.
Je kunt een erfenis alleen zuiver aanvaarden als je 18 jaar of ouder bent. Onder de 18 jaar kun je alleen kiezen voor beneficiair aanvaarden of verwerpen.
Beneficiair aanvaarden
Kies je voor beneficiair aanvaarden? Dan moet je de erfenis regelen zoals dat in de wet staat. Dat wordt vereffenen genoemd.
Je moet dan onder andere een boedelbeschrijving maken. Dat is een overzicht van alle schulden en bezittingen. Vervolgens gebruik je het geld van de overledene om alle schulden af te betalen.
Is er niet genoeg geld? Dan moet je zaken uit de erfenis verkopen om de schulden af te betalen. Dat kan bijvoorbeeld met de opbrengst van waardevolle spullen als sieraden, de auto of kunst, maar denk ook aan het huis. Wat overblijft na het afbetalen van de schulden, mag je houden.
Als je een erfenis beneficiair aanvaardt, geef je dat ook door met het formulier Verklaring Nalatenschap. Stuur dit formulier naar de rechtbank die hoort bij de laatste woonplaats van de overledene. Samen met een kopie van de overlijdensakte en een kopie van je eigen legitimatiebewijs.
Erfenis verwerpen
Besluit je een erfenis niet te aanvaarden? Bijvoorbeeld omdat de schulden hoger zijn dan de bezittingen of omdat je ruzie had met de overledene? Dan moet je dat ook aan de rechtbank doorgeven. Je doet dat met het formulier Verklaring Nalatenschap.
Stuur dit formulier naar de rechtbank die hoort bij de laatste woonplaats van de overledene. Samen met een kopie van de overlijdensakte en een kopie van je eigen legitimatiebewijs.
Let op als je kinderen hebt. Kies jij voor de nalatenschap verwerpen? Dan kan het zijn dat jouw kinderen erfgenaam worden. Wil je dit voorkomen? Dan moeten je kinderen ook de erfenis verwerpen. Zijn je kinderen minderjarig? Dan heb je toestemming nodig van de kantonrechter. Die beoordeelt of het verwerpen van de nalatenschap in het belang is van het kind of de kinderen. Dat is bijvoorbeeld het geval als een erfenis negatief is.
Een verzoek tot machtiging verwerping kun je indienen bij de rechtbank.
Onverwachte schulden bij erfenis
Soms kan het gebeuren dat er na zuivere aanvaarding van een erfenis blijkt dat er onverwachte schulden zijn. Kun je die niet meer uit de erfenis betalen? Dan moet je die schuld van je eigen geld afbetalen. Toch is dat niet altijd het geval. Soms kun je de kantonrechter alsnog vragen of je de erfenis beneficiair mag aanvaarden.
Daarvoor kun je een verzoek tot beneficiaire aanvaarding indienen bij de kantonrechter. Het is belangrijk dat:
- je dit verzoek indient binnen 3 maanden na het ontdekken van de onverwachte schuld;
- je niet op de hoogte kon zijn van de schuld.
Wanneer kiezen voor erfenis aanvaarden of verwerpen?
Er geldt officieel geen wettelijke termijn waarbinnen je moet bepalen of je een erfenis wilt aanvaarden of verwerpen. Toch is het slim niet te lang te wachten met het regelen van de erfenis. Schuldeisers mogen je als erfgenaam de eerste drie maanden niet vragen de schulden te betalen. Heb je meer tijd nodig? Dan kun je dat aanvragen bij de rechtbank.
Zijn er meer erfgenamen? Dan kan hun keuze gevolgen hebben voor jou. Daarbij zijn er drie mogelijkheden.
- Kiest een andere erfgenaam of erfgenamen voor erfenis beneficiair aanvaarden? Dan je mag nog drie maanden nadenken. Maak je geen keuze? Dan geldt automatisch dat je de erfenis ook beneficiair aanvaardt.
- De andere erfgenaam of erfgenamen kiezen voor zuiver aanvaarden. De rechter kan jou dan dwingen om te kiezen binnen een bepaalde termijn. Maak je geen keuze? Dan aanvaard je automatisch zuiver.
- De andere erfgenaam of erfgenamen kiezen voor verwerpen of reageren niet. De erfenis wordt dan tijdelijk apart gehouden. Eventuele schuldeisers kunnen de rechter vragen om de erfgenamen te dwingen een keuze te maken.
Kosten erfenis aanvaarden of verwerpen
Voor het beneficiair aanvaarden of verwerpen van een erfenis moet je een verklaring afleggen bij de rechtbank. Je krijgt dan een akte nalatenschap. Daarvoor betaal je griffierecht (kosten). Een akte nalatenschap kost € 155,- (2024). Voor zuiver aanvaarden is het afleggen van een verklaring bij de rechtbank niet altijd nodig.
Heb je vragen over dit onderwerp? Neem dan contact op met je belastingadviseur of notaris.
